Jigoro Kano - Twórca Judo
Twórcą Judo jest prof. Jigoro Kano, zebrał on i usunął niebezpieczne techniki z Ju-Jutsu nadając im nową formę, tworząc przez to nową sztukę walki którą nazwał Judo.
Judo jest to sztuka walki. Rok zapoczątkowania Judo przyjmuje się w 1884 r. kiedy to Jigoro Kano zarejestrował swoją szkołę Kodokan Judo.
Jigoro Kano urodził się 28.10.1860 r. w miejscowości Mikage, Japonia. Zmarł 04.05.1938 r. na statku Hikawamaru o 6:30 na zapalenie płuc. Żył 78 lat.
Rodzina Kano od pokoleń była znana oraz zajmowała się wytwórnią sake, z dziadka na ojca, z ojca na syna była przekazywana tradycja i metoda wyrobów napoi alkoholowych. Ojciec Jigora Kano - JIrosako Kireshiba Kano - nie był najstarszym synem w rodzinie Kano, dlatego też nie przejął rodzinnego interesu, chociaż początkowo zajmował się produkcją, ale przez krótki czas. Jirosako rozpoczął pracę jako urzędnik państwowy oraz został kapłanem, dodatkowo handlował też częściami do statków.
Niestety Mama Jigora Kano - Sadako Kano - zmarła gdy miał zaledwie 10 lat (1869 r.).
W 1871 r. Przeprowadził się wraz z ojcem do Tokyo. Warto wspomnieć, że Jigoro był chłopcem, który bardzo szybko i doskonale się uczył. Dlatego widząc to Jirosaku postanawia wysłać go do prywatnej szkoły zwanej Shiba w 1873 r. Tam już powoli Jigoro zaczyna miewać problemy, zaczynają mu "koledzy" dokuczać, ale on to po prostu ignoruje... .
Jigoro mając 17 lat (1877 r.) rozpoczyna studia w Elitarnym Cesarskim Uniwersytecie w Tokyo o nazwie (Gakushuin), spotkał tam prof. Erwina Balza dzięki któremu dowiedział się również o sztukach walki w tamtych czasach znanych i popularnych min. Ju-Jutsu. Przyjaciel rodziny Nakai Bansei także mu powiedział, że powinien zacząć ćwiczyć. A wszystko to zaczęło się kiedy Kano był wyśmiewany, obrażany, i nazywany "mały nobunosuke". Kano nigdy nie był wysoki, duży, ani silny, miał około 155cm wzrostu, ważył blisko 45kg. Dlatego postanowił coś z tym zrobić. Ale musiał to utrzymywać w tajemnicy, gdyż jego ojciec kładł nacisk na naukę, nie chciał aby marnował czas na inne rzeczy. Kano miał tylko jednego swojego zaufanego służącego, a zarazem uke - Tsunejiro Tomite.
Tylko on wiedział o jego zamiarach i planie podjęcia treningów.
Tylko u kogo zacząć treningi?
Pierwsze techniki i porady Jigoro zaczerpnął u strażnika ich willi. Strażnik ten nazywał się Ryuji Katagiri. Z powodu polecenia wydanego przez jego ojca Jirosaku, Katagiri nie mógł już go dalej nauczać, udzielać mu porad.
Tak więc Jigoro postanowił sam znaleźć szkołę Ju-Jutsu, do której będzie chodził i ćwiczył. Znalazł szkołę Ju-Jutsu o nazwie: Tenjin shinyo-ryu, której mistrzem był Hachinosuke Fukuda. W tej szkole rozpoczął regularny trening, wtedy nie było tzw Judogi, nosiło się ubiór zwany keikogi, był to luźny strój do ćwiczeń mający krótkie rękawy i nogawki. Kano przez to często z początku, gdy poznawał co to sport walki, wracał z treningu poobijany, podrapany, w opatrunkach. W 1879 r. niestety z niewiadomych przyczyn mistrz Fukuda umiera, pozostawiając Jigorowi w spadku małą biblioteczkę z książkami, które w przyszłości bardzo mu się przydadzą.
Tego samego roku szkołę Ju-Jutsu Tenjin shinyo-ryu przejmuje mistrz Masamoto Iso, u którego nadal uczy się Kano. Dwa lata później czyli w 1891 r. gdy Jigoro ma 21 lat, zdobywa tytuł mistrza "shihan" i nadal zostaje w szkole lecz już nie jako uczeń, a jako asystent mistrza Iso. Niestety mistrz Iso niedługo później zachoruje i umrze. Kano niestety musiał się z tym nieszczęsnym faktem pogodzić. Nadal jednak nieprzerwanie chce kontynuować treningi, doskonalić się w sztukach walki.
Dowiedział się o szkole Ju-Jutsu Kito-ryu, którą prowadzi mistrz Tsunetoshi Jikubo. Jigoro uczęszczał do tej szkoły jednak na krótko, gdyż w tamtej szkole bardzo rzadko trenowało się układy formalne kata, co Kano bardzo lubił i na co poświęcał również dużo czasu (również w przyszłości). W szkole tej bardziej skupiano się na typowej walce.
Stąd też Jigoro poznając tylu wspaniałych mistrzów doszedł do wniosku, że pomimo tego, że wszyscy trenowali Ju-Jutsu to zawsze ich nauki czymś się różniły.
Dlatego w 1882 r. mając 22 lata postanowił założyć własną szkołę walki w Kamakurze w dzielnicy Shimotani. Szkoła ta znajdowała się w świątyni buddyjskiej Eishoji, dojo tam posiadało tylko 12 tatami. Początkowo zainteresowanie było małe, właściwie to tylko Kano z 8-ma uczniami otworzyli tą szkołę. Szkoła ta generalnie nie miała ustalonej nazwy, nazywano ją "Kano Ju-Jutsu" lub"Kano Ju-Do".
Jigoro Kano w tym samym roku kończy studia w uniwersytecie tokijskim i zdobywa tytuł profesora nauk politycznych i ekonomi jednocześnie zostaje nauczycielem w szkole Gakushuin.
1884 r. to bardzo ważny rok, gdyż szkoła zostanie przeniesiona ze świątyni buddyjskiej Eishoji do Tokyo i zostanie zarejestrowana jako Kodokan Judo.
W 1885 r. Kano otwiera drugie dojo, które zostało mu podarowane na "nieokreślony" czas, gdyż jego przyjaciel Yajiro Shinagawa opuszcza Japonię dla załatwienia swoich prywatnych spraw. Dojo to było wyposażone w 40 tatami, było ponad 3-krotnie większe niż 3 lata temu w Eishoji. Tego roku też Jigoro zostaje dyrektorem szkoły Gakushuin i stara się wprowadzić Judo do lekcji wychowania fizycznego.
Ciekawostka - Aktualnie w Japonii uczeń może wybrać co chce ćwiczyć na lekcji wychowania fizycznego: Kendo albo Judo.
Rok 1886 zamyka się liczbą bliską 100 osób uprawiających Judo.
Bardzo ważną datą jest 11.06.1886 r. gdy Kodokan Judo zostaje wyzwany na pojedynek przez dwie szkoły Ju-Jutsu (Totsuko-ryn oraz Yoshin-ryu), pojedynek ten miał się odbyć w Tokyo i być pilnowany przez policję. Ilość zawodników która brała udział to 30, czyli 15 od strony Judo i 15 od Ju-Jutsu. Walczono do końca, dopóki ktoś całkowicie nie zdominował przeciwnika. Kodokan Judo wygrał 13 walk, tylko 2 walki zremisował.
15 września 1889 r. Kano wyjechał na wielką wyprawę po europie w celu promowania Judo.
W 1891 r. Jigoro ożenił się z Sumako Takezoe, jest to córka ambasadora Japonii w Korei. Mieli dziewięcioro dzieci, sześć córek i trzech synów: Risei Kano, Jirosaku Kano, Yukimitsu Kano. Jigoro Kano również został mianowany tego roku doradcą ministra edukacji narodowej.
Jego syn Risei Kano został głową Kodokan Judo od 1946 r. do 1980 r. oraz prezydentem IJF (International Judo Federation) od 1952 r. do 1965 r.
Następnego roku (1892) Kano wyrusza w podróż do Chin, gdzie sporządza umowę z tamtejszym rządem umożliwiającą podjęcie nauki przez chińskich studentów w Japonii.
Coraz częściej Kano nie był w stanie wszystkim osobiście się zajmować, dlatego w 1894 r. stworzył Radę Kodokan'u która w późniejszym czasie wprowadziła 2-gą oraz 3-cią zasadę Judo: Seiryoku Zenyo oraz Jita Kyoei, które zostaną zatwierdzone w 1922 r.
Sam mistrz Jigoro Kano był bardzo znany z tego, że wolał aby wszyscy jego uczniowie ćwiczyli tachi-waza (techniki w stójce), jednak inne sztuki walki min. Ju-Jutsu skupiało się również w ne-waza (techniki w parterze). Dlatego jego uczniowie i asystenci doskonalili się także w ne-waza, aby być w stanie pokonać przeciwników z Ju-Jutsu.
Warto tutaj wspomnieć, że Jigoro Kano jest również twórcą takich technik jak: uki-goshi (płytkie biodro), kata-guruma (rzut przez bark).
Najbardziej znani uczniowie Jigora Kano to tzw. wielka czwórka - Tsunejiro Tomita, Shiro Saigo, Yoshitsugo Yamashita, Sakujiro Yokoyama.
Pomimo wybuchu I wojny światowej Judo bardzo się rozpowszechniło. Trenowano je już w USA, Wielkiej Brytanii, Francji, Kanadzie, Indiach, Rosji, a nawet w Chinach czy Korei.
Mistrz Mitsudo Maeda - Został wysłany na prośbę Jigoro Kano do Ameryki Środkowej i Południowej aby nauczać Judo. Pod koniec 1914 r. przeniósł się do Brazylii, zamieszkał tam na długi czas. Tam też założył swoje własne dojo. Poznał tam uczniów z rodziny Gracia, którzy po zapoznaniu się z technikami z Kodokan Judo, w 1925 r. przekształcili je w nową sztukę walki: Gracia Jiu Jitsu (gdzie głównie stosowane są techniki w parterze).
Kano był nie tylko mistrzem (shihan) Ju-Jutsu i twórcą Judo ale był także pedagogiem, doradcą ministra edukacji narodowej oraz pierwszym Azjatą który brał udział w MKOI (Międzynarodowy Komitet Olimpijski) od 1909 r., aż do ostatniego, na który udało mu się przyjechać do Berlina w 1936 r.
W 1935 r. za pracę i trud jaki Jigoro włożył w rozwój sportu oraz nauki dostał nagrodę Asahi, która przyznawana jest za wyjątkowe osiągnięcia, które przyczyniły się dla rozwoju Japońskiej kultury w dziedzinie sztuki.
Rok 1938 - Jigoro Kano wyjeżdża na swoją właściwie ostatnią podróż do Kairu, gdzie ma odbyć się spotkanie w związku z kolejnymi igrzyskami olimpijskimi, które mają odbyć się w 1940 r. Na tym spotkaniu Kano przekonuje wszystkich aby IO. odbyły się w Tokyo, również Kano zaproponował aby Judo było wzięte pod uwagę jako sport olimpijski. Niestety sport ten uznano jeszcze za zbyt młody, ale zgodzono się aby został zaprezentowany w formie pokazu, a nie jeszcze jako sport olimpijski. Jigoro Kano 04.05.1938 r. wraca do Japonii statkiem Hikawamaru, będąc na pokładzie tego samego dnia umiera na zapalenie płuc. Pochowany został w miejscowości Matsudo w Japonii.
Ciekawostki:
Kodokan Judo miało wielu przeciwników (szkoły), było to również spowodowane tym, że po upadku feudalizmu nastąpiło odrodzenie sztuk walki, w tym Ju-Jutsu (wcześniej były zakazane nauki, gdyż samurajowie tracili poszanowanie/prestiż społeczny)
Kano miewał problemy finansowe, musiał tłumaczyć książki aby móc utrzymywać/rozwijać swoją szkołę. Mając dopiero 33 lata miał pierwsze dziecko, przez to też prawdopodobnie miał mniejsze wydatki. Kano chętnie uczył się od innych mistrzów przeróżnych technik i porad, i wprowadzał je do Judo.
Słowo w "shihan" oznacza nauczać, przydzielone danej osobie oznacza nauczyciela, instruktora.
Budo - z j.jap. oznacza: Bu (walka), Do (droga) Budo - droga walki.
Bushido - Kodeks moralny japońskich wojowników, wyznaczał on również drogę (zasady) którą mają podążać.
Bushi-wojownik, Do-droga.
Judo - Ju (miękka, łagodna), Do (droga), Judo - miękka, łagodna droga.
Kodokan - Szkoła/miejsce, lepiej mówiąc dom (przyjazny) studiowania drogi.
Aktualnie w Europie jest tylko trzech europejczyków posiadających judan:
Anton Geesink, Charless Palmer, George Kerr.
W 1964 r. w Tokyo, Judo po raz pierwszy zostało wprowadzone na igrzyska olimpijskie. W Finale walczył Antonio Geesing (198cm, 120kg.) vs Akio Kaminaga (179cm, 102kg.). Antonio Geesing zdominował Kaminage trzymając go w parterze w pozycji hon-kesa-gatame przez 30sek.
Polacy również zdobyli medale dla Polski:
1972 r. Antoni Zajkowski zdobył dla Polski 2gie miejsce (srebro) na IO. w Monachium w kategorii 70kg.
1976 r. Marian Tałaj, kolejny medal dla Polski, tym razem 3cie miejsce (brąz) na IO. w Montrealu w kategorii 70kg.
1980 r. Janusz Pawłowski, IO. w Moskwie, kategoria 65kg. 3cie miejsce (brąz).
1988 r. Po raz kolejny Janusz Pawłowski zdobywa na IO. w Seul, 2gie miejsce (srebro) w kategorii 65kg. oraz Waldemar Legień zdobywa 1rwsze miejsce (złoto) także w Seul w kategorii 78kg.
1992 r. Waldemar Legień zdobywa po raz drugi dla Polski 1rwsze miejsce (złoto) na IO. w Barcelonie w kategorii 86kg.
Od 1992 r. Judo także zostało uwzględnione na igrzyskach olimpijskich dla kobiet.
1996 r. Paweł Nastula, IO. w Atlanta, 1rwsze miejsce (złoto) w kategorii 95kg. oraz Aneta Szczepańska, 2gie miejsce (srebro) również w Atlanta, w kategorii 66kg.
